Εκτός του πυρήνα του ευρωπαϊκού εξοπλιστικού προγράμματος βρέθηκαν, μεταξύ άλλων χωρών, η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά τις πιέσεις, κυρίως από πλευράς Γερμανίας. Η ενεργοποίηση του SAFE (Security Action For Europe), σηματοδοτεί μια από τις πιο φιλόδοξες προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αμυντική ενίσχυση. Με δάνεια έως 150 δισεκατομμυρίων ευρώ, το νέο εργαλείο στοχεύει στη θωράκιση των Κρατών-Μελών της Ένωσης και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, δημιουργώντας έναν πραγματικό πυλώνα ασφάλειας. Πρόκειται για μια καίρια εξέλιξη σε μια εποχή που οι γεωπολιτικές απειλές, ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, καθιστούν αναγκαία μια πιο συνεκτική ευρωπαϊκή απάντηση.
Το SAFE καλύπτει κρίσιμες κατηγορίες εξοπλισμών και για πρώτη φορά, η Ε.Ε. αναλαμβάνει άμεσο δανεισμό από τις αγορές για να ενισχύσει την άμυνα των Κρατών-Μελών, με στόχο να μειώσει τις εξαρτήσεις από τρίτες χώρες και να ενισχύσει την αυτονομία της. Μέσα σε αυτό το νέο πλαίσιο, η Ελλάδα και η Κύπρος βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση με την Αθήνα να έχει αιτηθεί περίπου 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για κρίσιμα έργα, ενώ η Λευκωσία αξιοποιεί αντίστοιχους πόρους με σαφή προσανατολισμό στην ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας και της Εθνικής Φρουράς.
Η μη ένταξη της Τουρκίας στο SAFE επιβεβαιώνει αυτό που επί χρόνια επισημαίνουν Ελλάδα και Κύπρος, ότι δηλαδή η συμμετοχή μιας χώρας που αμφισβητεί ευρωπαϊκά σύνορα, έχει εκκρεμές casus belli κατά Κράτους-Μέλους και διατηρεί στρατό κατοχής σε ευρωπαϊκό έδαφος δεν μπορεί να θεωρείται συμβατή με μια κοινή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Παρά τις προσπάθειες ορισμένων κρατών με προεξάρχουσα τη Γερμανία να προωθήσουν την τουρκική συμμετοχή, η ΕΕ τελικά έστειλε ένα σαφές μήνυμα, ότι η αξιοπιστία και η συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο είναι απαραίτητες προϋποθέσεις.
Η Τουρκία, όχι μόνο δεν ολοκλήρωσε εγκαίρως τις διαδικασίες συμμετοχής, αλλά και προσκρούει σε ανυπέρβλητα πολιτικά εμπόδια. Το γεγονός ότι δεν εντάσσεται ούτε καν σε ενδιάμεσο πλαίσιο συνεργασίας υπογραμμίζει την αδυναμία της να παρουσιαστεί ως αξιόπιστος εταίρος. Παράλληλα, ο κανόνας που περιορίζει σε 35% τη συμμετοχή τρίτων χωρών καθιστά αδύνατο για την Άγκυρα να αναλάβει ουσιαστικό ρόλο στα ευρωπαϊκά αμυντικά έργα, αφαιρώντας της μοχλούς επιρροής που επιδίωκε να αποκτήσει στην ΕΕ.
Εξίσου σημαντική είναι η αποτυχία συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και ΗΒ. Παρότι το Λονδίνο παραμένει σημαντικός σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, η ασυμφωνία για το ύψος της οικονομικής του συνεισφοράς οδηγεί στην ουσιαστική απουσία του από το SAFE. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στην ΕΕ να διαμορφώσει τη νέα αμυντική της πολιτική χωρίς εξωτερικές πιέσεις, με τους κανόνες και τις προτεραιότητές της να καθορίζονται από τα Κράτη-Μέλη και όχι από τρίτες δυνάμεις.
Το SAFE, τελικά, δεν είναι απλώς ένα ταμείο. Είναι μια πολιτική δήλωση ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν μπορεί να εξαρτάται από χώρες που λειτουργούν αναθεωρητικά ή εκτός ευρωπαϊκών κανόνων. Η Ελλάδα και η Κύπρος δικαιώνονται σε μεγάλο βαθμό, καθώς η ΕΕ ευθυγραμμίζεται με την πραγματικότητα της Ανατολικής Μεσογείου και θέτει σαφή όρια στην Τουρκία. Η Ευρώπη προχωρά στον επανεξοπλισμό της και αυτή τη φορά, χωρίς εκπτώσεις σε θέματα αρχών και κυριαρχίας.
